Evleriniz Laboratuvar, Cep Telefonunuz Mikroskop Olsun...

Yayınlanma Bilim ve teknoloji


Optik teknikleri kullanarak geliştirilen yeni sistemler mercekler ve diğer optik parçalar yerine algoritmaları koyuyor ve bu algoritmalar en basit bilgisayarlarda ve cep telefonlarında görüntü oluşturma imkânı veriyor.

Aslında bu yöntemle “görüntü gölgesinden çıkarılıyor”. Prof. Dr. Özcan bu yöntemi şöyle bir örnekle açıklıyor: “Sizinle benim aramda bir mercek olmasa gölgemi görebilirsiniz ama doğrudan beni göremezsiniz. Işığın benim üzerimden yansımalarını ve gölgesini görürsünüz. Bu çok küçük hücreler ve doku örnekleri için de geçerli.

Biz onların ışıkla oluşturulan gölgelerini çok basit sistemlerle dijital hale getiriyoruz”. Elde etikleri görüntülerin mikroskoptaki görüntülerle aynı hatta pek çok açıdan onlardan daha iyi olduğunu belirten Özcan, hesaplamalı tekniklerle mikroskopları ve görüntüleme sistemlerini basitleştirerek teşhiste, tanıda ve algılamada kullanılmasını sağladıklarını söylüyor.

Prof. Özcan yaptıkları çalışmalarla, pahalı mikroskoplarla elde edilebilen görüntülerin dünyanın en ücra köşelerinde de ucuz sistemlerle elde edilmesini amaçlıyor. Geliştirdikleri mikroskop, örneğin sıtma şüphesi olan bir hastadan alınan kan bir cam üzerine çok ince bir tabaka halinde yayıldıktan sonra, hücrelerin gölgelerini ışık yardımıyla dijital hale getiriyor.

Bu dijital görüntüler cep telefonu üzerinden bilgisayara aktarılıyor. Bilgisayar da o görüntüyü ancak normal bir mikroskopla elde edilebilecek görüntülere dönüştürerek size geri veriyor. Bir uzman, o görüntüye bakarak hastalık teşhisi yapabiliyor.

Normal bir mikroskop ile incelenebilecek her türlü örnek -tükürük, idrar, dışkı, kan- Prof. Özcan ve ekibinin geliştirdiği mikroskoplarla da incelenebiliyor. Akıllı telefon kullanarak mikroskobik ölçekte görüntü almaya ve hücreleri incelemeye ek olarak DNA’yı incelemek yani cep telefonuna entegre, taşınabilir akıllı sistemlerle bazı genetik testleri de yapmak mümkün.

Prof. Özcan yakın zaman önce yaptıkları çalışma sayesinde DNA iplikçiklerini gördüklerini, dolayısıyla da geliştirdikleri cep telefonuna entegre sistemin bazı genetik testlerin en ücra köşelerde bile yapılmasına imkân verdiğini söylüyor. Henüz yayımlanmamış bir çalışmalarında da yine cep telefonuna entegre bir sistemle DNA dizilemesini yani bir DNA molekülündeki nükleotid bazlarını belirlediklerini ve genetik mutasyonları tespit edebildiklerini belirtiyor.

Geliştirdikleri başka cihazlarla sudaki ağır metallerin yoğunluğunu, sudaki ve sütteki hastalık yapan bakterileri çok hızlı bir şekilde tespit edebiliyor, kandaki alyuvar, akyuvar ve hemoglobin yoğunluğunu hassas ve doğru olarak ölçebiliyorlar.